8 nhóm thuốc có thể gây mất trí nhớ

DS. Nguyễn Thị Phương Dung
Một trong những tác dụng phụ đáng sợ là mất trí nhớ có thể gặp phải do các thuốc kê đơn thường gặp. Có 8 loại thuốc/nhóm thuốc sau đây là nguyên nhân gây mất trí nhớ:

1. Nhóm Benzodiazepin
Các thuốc an thần có thể là nguyên nhân gây mất trí nhớ do tác dụng an thần của nó có ảnh hưởng chắc chắn một phần lên bộ não. Đặc biệt, tác dụng của những thuốc này liên quan đến việc chuyển từ mất trí nhớ ngắn hạn sang mất trí nhớ dài hạn. Midazolam là thuốc điển hình được cho là có khả năng gây ra tình trạng mất trí nhớ nặng.

2. Thuốc hạ cholesterol
Nhóm thuốc statin và các thuốc hạ cholesterol máu có thể làm ảnh hưởng đến trí nhớ do làm giảm nồng độ cholesterol trong não cũng như trong máu. Lipid trong máu có vai trò thiết yếu trong cấu trúc liên kết giữa các tế bào thần kinh, là cơ sở tạo nên trí nhớ và tiếp thu kiến thức. Vào năm 2012, FDA đã có những thay đổi trong quy định về nhãn thông tin cho các thuốc statin để hạn chế nguy cơ gây mất trí nhớ ở bệnh nhân khi sử dụng nhóm thuốc này.

3. Nhóm thuốc chống động kinh
Các thuốc chống động kinh làm hạn chế hiện tượng co giật do làm giảm dòng tín hiệu tại hệ thống thần kinh trung ương, đây có thể là nguyên nhân  gây ra tình trạng mất trí nhớ.

4. Nhóm thuốc giảm đau opioid
Chức năng của thuốc giảm đau opioid là ức chế các điểm chốt trên đường dẫn truyền cảm giác đau của hệ thần kinh trung ương và làm mất cảm giác đau, chính tác dụng này gây tăng nguy cơ mất trí nhớ trên người bệnh.

5.  Nhóm thuốc đồng vận dopamin
Những thuốc đồng vận dopamin này (thuốc điều trị bệnh Parkinson) có khả năng hoạt hóa đường truyền tín hiệu qua chất dẫn truyền thần kinh dopamin, là chìa khóa cho các chức năng của não bộ như tạo động lực, sự hài lòng, kiểm soát vận động tinh vi, tiếp thu kiến thức và trí nhớ.

Các thuốc đồng vận dopamin làm tăng nồng độ dopamin trong não bằng cách ức chế enzyme phân hủy dopamin và làm giảm nồng độ acetylcholine (một chất dẫn truyền thần kinh). Sự giảm nồng độ acetylcholin gây suy giảm khả năng nhận thức.
Do đó, các chất kháng dopamin có thể gây ra các tác dụng phụ chủ yếu như mất trí nhớ, lú lẫn, hoang tưởng và có các hành vi cưỡng chế.

6. Nhóm thuốc trị tăng huyết áp
Các thuốc ức chế beta được cho là nguyên nhân gây ảnh hưởng lên trí nhớ do ức chế norepinephrin và epinephrin – vốn là 2 chất truyền tin hóa học quan trọng của bộ não.

7. Nhóm thuốc điều trị tiểu không tự chủ
Những thuốc kháng cholinergic có thể gây mất trí nhớ do ức chế hoạt động của acetylcholin, một chất hóa học truyền tin có liên quan tới các hoạt động của cơ thể.
Nguy cơ mất trí nhớ và giảm nhận thức trở nên nghiêm trọng hơn khi bệnh nhân sử dụng các thuốc điều trị bệnh tiểu không tự chủ trong khoảng thời gian kéo dài hoặc sử dụng đồng thời với các thuốc kháng cholinergic khác.

8. Nhóm thuốc kháng histamin
Tương tự các thuốc điều trị bệnh tiểu không tự chủ, các thuốc trị dị ứng ức chế hoạt động của acetylcholin, chất hóa học truyền tin điều hòa nhiều chức năng của cơ thể.

Tài liệu tham khảo:
1. Alllson Gllchrlst. 8 Medications That May Cause Memory Loss. Pharmacy Times. 
Link: http://www.pharmacytimes.com/news/8-medications-that-may-cause-memory-loss/P-1
2. http://medlicker.com/510-11-medications-that-may-cause-memory-loss