Uống PPI khi nào so với bữa ăn ?

Uống PPI khi nào so với bữa ăn ?

Nguồn: http://www.healio.com/gastroenterology/curbside-consultation/%7Bf4309577-a53d-4fef-b6e4-97f28928076f%7D/a-pharmaceutical-rep-tel

Dịch: DS. Trần Thị Hồng Nhung

Một nhân viên giới thiệu thuốc nói với tôi rằng những thuốc PPI thường không hiệu quả bởi các bệnh nhân không uống thuốc như được hướng dẫn. Có đúng là một số thuốc PPI cần uống trước bữa ăn, nhưng một vài PPI khác thì không?

Tất cả những chất ức chế bơm proton (PPI) hiện có đều được chỉ định với liều 1 lần/ngày, thường là vào buổi sáng. Mặc dù thức ăn có những tác động khác nhau tới sinh khả dụng của từng chất và việc thời điểm uống so với bữa ăn có thể không ảnh hưởng tới sinh khả dụng của rabeprazole hay pantoprazole, nhưng từ thực hành của mình, tôi đề nghị dùng tất cả PPI trước các bữa ăn để có hiệu quả tối ưu. Điều này được dựa trên các khái niệm được nêu trong câu hỏi 15 cũng như kết quả của một nghiên cứu độ pH bên trong dạ dày được thực hiện trong phòng thí nghiệm của chúng tôi trong đó việc kiểm soát vượt trội một cách đáng kể độ pH ban ngày (thời gian pH dạ dày > 4) đã được quan sát thấy khi dùng PPI trước bữa ăn sáng so với để dạ dày trống rỗng vào buổi sáng với không ăn thức ăn cho đến trưa (Hình 16-1).

Hình 16-1: Kiểm soát độ pH trong dạ dày cải thiện khi PPI được dùng trước khi ăn sáng và sau đó thì ăn sáng. Tôi thường đề nghị dùng thuốc trước bữa ăn, bất kể là thuốc PPI nào, bởi vì việc này loại bỏ được bất kỳ vấn đề nào phát sinh trong việc định giờ bữa ăn và dễ nhớ hơn cho bệnh nhân. Thuốc có thể được dùng khi bệnh nhân thức dậy, trong lúc họ đang chuẩn bị bữa ăn, hoặc trong khi chờ món ăn trong nhà hàng.

Tuy nhiên, một số bệnh nhân, đặc biệt là những người có các triệu chứng ngoài thực quản hoặc các bệnh phức tạp, cần PPI liều nhiều hơn một lần mỗi ngày. Trong những trường hợp này, việc chia liều và uống PPI hai lần mỗi ngày, trước khi ăn sáng và ăn tối, sẽ làm cho kiểm soát pH trong dạ dày tốt hơn, đặc biệt là vào ban đêm, so với uống liều cao gấp đôi một lần mỗi ngày. Việc kiểm soát pH ban ngày là giống nhau bất kể dùng PPI nào; tuy nhiên, kiểm soát pH ban đêm được cải thiện đáng kể với phác đồ hai lần mỗi ngày so với phác đồ liều gấp đôi mỗi ngày một lần (Hình 16-2).

Hình 16-2. Sự kiểm soát pH ban đêm được cải thiện với liều 2 lần/ngày so với liều cao gấp đôi 1 lần/ngày và sự cải thiện trong việc kiểm soát ban đêm với một liều buổi tối tốt hơn so với một liều buổi sáng – một chiến lược hiệu quả nếu bệnh nhân tuân thủ. Tất cả 5 hoạt chất đang có đều rất hiệu quả và an toàn, và đều là là những sự lựa chọn hợp lý cho điều trị ban đầu. Thực tế, sự lựa chọn cho phác đồ điều trị ban đầu thường phụ thuộc vào sự cân nhắc chi phí bên cạnh tính hiệu quả. Các yếu tố cân nhắc khác là những khác biệt nhỏ về tốc độ kiểm soát triệu chứng, sinh khả dụng, và tương tác thuốc, tuy vậy có ít nghiên cứu so sánh đối đầu trực tiếp về các khác biệt nhỏ này được công bố. Do đó, việc bắt phác đồ với một liều đơn hàng ngày trước bữa sáng được ưa dùng.

Đa số bệnh nhân sẽ đáp ứng với liều 1 lần/ngày, đạt hiệu quả liền vết thương tốt trong bệnh viêm thực quản bào mòn và giảm nhẹ triệu chứng bất kể dùng PPI nào trong phác đồ điều trị ban đầu. Nếu điều trị không thành công như mong muốn, bệnh nhân cần được hỏi kỹ về thời điểm uống thuốc, đặc biệt là mối liên quan với các bữa ăn. Các bệnh nhân rất thường uống PPI vào buổi sáng và không ăn sáng hoặc uống thuốc trước khi đi ngủ lúc đói (điều này làm giảm tác dụng của thuốc). Một sự điều chỉnh nhỏ về thời điểm uống thuốc, hoặc ăn một bữa sáng nhẹ có thể cải thiện kết quả điều trị. Ở những bệnh nhân có các triệu chứng về đêm, liều buổi tối trước bữa ăn tối có thể có tác dụng. Với các PPI giải phóng kéo dài, không nên uống trước lúc ngủ khi dạ dày đói vì các thuốc này không kiểm soát hiệu quả pH trong dạ dày vào giai đoạn đầu của giấc ngủ khi mà phần lớn các phản ứng trào ngược acid dạ dày về đêm xảy ra. Liều trước buổi ăn tối của PPI dạng giải phóng kéo dài có thể kiểm soát được pH bên trong dạ dày ở một giai đoạn nhất định của giấc ngủ và thích hợp cho phần lớn bệnh nhân. Với các bệnh nhân cần uống liều PPI trước khi đi ngủ, có thể xem xét sử dụng dạng omeprazole natri bicarbonate (IR-OME, Zegerid) giải phóng tức thì – một PPI mới nhất. Dạng giải phóng tức thì ở dạng viên nang cứng hoặc dạng bột, liều 40-mg IR-OME dùng lúc đi ngủ cho thấy sự vượt trội trong kiểm soát pH trong cả đêm so với pantoprazole 40mg uống vào trước bữa ăn tối. Trong một nghiên cứu gần đây, so sánh omeprazole dạng giải phóng tức thì, lanzoprazole 30mg giải phóng kéo dài, esomeprazole 40mg giải phóng kéo dài uống lúc 10:00 pm lúc đói (bữa cuối là lúc 5:00pm) trong 7 ngày cho thấy omeprazole giải phóng tức thì vượt trội hơn các thuốc khác về tốc độ kiểm soát pH trong cả đêm và kiểm soát liên tục trong 4 giờ đầu của giấc ngủ so với lansoprazole và esomeprazole (bảng 16-1). Một liều đơn omeprazole giải phóng tức th lúc đi ngủ có thể không tạo được đủ sự kiểm soát liên tục pH ban ngày. Nếu thực sự cần liều cao hơn, bệnh nhân có thể được điều trị với PPI hai lần/ngày trước bữa sáng và bữa tối. Omeprazole giải phóng tức thì uống lúc đi ngủ có thể được dùng thay cho PPI giải phóng kéo dài liều buổi tối nếu các triệu chứng vè đêm không được giảm bớt.

                    Bảng 16-1 : Tỷ lệ thời gian pH>4 trong một đêm với các PPI liều trước khi ngủ.

Trích từ Katz PO, Koch FK, Ballard ED et al. So sánh về tác dụng của omeprazole giải phóng tức thì hỗn dịch uống, viên nang cứng lansoprazole giải phóng kéo dài và esomeprazole viên nang giải phóng kéo dài lên độ acid dạ dày về đêm sau khi uống liều lúc đi ngủ ở những bệnh nhân có triệu chứng trào ngược dạ dày thực quản. Alment Pharmacol Ther 2007;25:197-205.