Sản phẩm không kê đơn cho chăm sóc bàn chân đái tháo đường

Dịch: SVD4. Cao Thị Thu Hà – Trường ĐH Y Dược Huế

Hiệu đính: DS. Nguyễn Quỳnh Anh – BVQT Phương Châu

Nguồn: https://www.pharmacytimes.com/publications/issue/2018/october2018/nonprescription-products-for-proper-diabetic-foot-care

Ước tính có 1 trên 4 bệnh nhân đái tháo đường phát triển các biến chứng ở bàn chân tại một thời điểm nào đó. Nghiên cứu đã chỉ ra rằng bệnh nhân đái tháo đường dễ bị các vấn đề về bàn chân, chủ yếu là do bệnh về thần kinh và bệnh mạch máu ngoại vi (PVD). Bệnh lý thần kinh gây ra sự mất cảm giác ở bàn chân, dẫn đến việc không cảm thấy khó chịu hay đau đớn, có nghĩa là bệnh nhân có thể không phát hiện được các thương tổn  hoặc kích ứng. Lưu thông kém do PVD làm giảm khả năng chữa lành, có thể làm tăng tỷ lệ nhiễm trùng. Bệnh nhân đái tháo đường, đặc biệt là những người bị đái tháo đường kiểm soát kém, dễ bị các biến chứng liên quan đến bàn chân (Bảng 1).

Thiếu sự chăm sóc thích hợp đối với bàn chân đái tháo đường có thể dẫn đến nhiễm trùng, loét bàn chân và cắt cụt. Ước tính có khoảng 85%  cắt cụt chi có thể phòng ngừa được khi bệnh nhân nhận được sự giáo dục liên tục về chăm sóc bàn chân hàng ngày và sự can thiệp sớm. May mắn là, nhiều biến chứng ở bàn chân liên quan đến bệnh đái tháo đường có thể được điều chỉnh hoặc ngăn ngừa nếu phát hiện sớm và được điều trị đúng cách. Mục tiêu chính của việc chăm sóc bàn chân đái tháo đường là ngăn chặn các biến chứng. Các phương pháp phòng ngừa bao gồm giáo dục, tham gia và tuân thủ của bệnh nhân; nhấn mạnh tầm quan trọng của việc kiểm tra chân, móng tay và chăm sóc da hàng ngày và nhấn mạnh tầm quan trọng của việc duy trì kiểm soát đường huyết chặt chẽ.

Là một trong những nhà cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe dễ tiếp cận nhất, Dược sĩ có vị trí quan trọng trong việc giáo dục bệnh nhân đái tháo đường, đặc biệt là những người mới mắc bệnh, về bản chất quan trọng của việc chăm sóc bàn chân đái tháo đường thường xuyên để trì hoãn hoặc ngăn ngừa biến chứng.

Tầm quan trọng của việc chăm sóc bàn chân đái tháo đường

Tất cả bệnh nhân đái tháo đường nên được khám tổng quát bàn chân hàng năm, theo Tiêu chuẩn Chăm sóc Y tế của Hiệp hội đái tháo đường Mỹ năm 2018 (ADA) về bệnh đái tháo đường-2018. Các khuyến nghị khác cho các nhà cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe liên quan đến chăm sóc bàn chân đái tháo đường bao gồm:

• Kiểm tra chân của bệnh nhân tại mỗi lần khám.
• Tìm các dị tật chân, kiểm tra da, và thực hiện đánh giá thần kinh và mạch máu, bao gồm cả mạch ở chân và bàn chân tại mỗi lần kiểm tra.
• Cung cấp giáo dục tự chăm sóc bàn chân để phòng ngừa tổng quát cho bệnh nhân.
• Cung cấp kiểm tra bàn chân toàn diện hàng năm để xác định các yếu tố nguy cơ tiên đoán được cắt cụt và loét.
• Tư vấn những bệnh nhân hút thuốc và / hoặc có bất thường về cấu trúc hoặc có tiền sử biến chứng chi dưới trước đó đến gặp các chuyên gia chăm sóc bàn chân để tiếp tục chăm sóc phòng ngừa và theo dõi suốt đời, nếu được cho phép.
• Sử dụng phương pháp tiếp cận đa ngành cho bệnh nhân bị loét bàn chân và bàn chân có nguy cơ cao, đặc biệt là những người có tiền sử cắt cụt hoặc loét từ trước.

Để biết thông tin chi tiết về các Tiêu chuẩn Chăm sóc Y tế ADA 2018 trong Chăm sóc Y tế  Bệnh đái tháo đường, hãy truy cập care.diabetesjournals.org/content/41/Supplement_1/S105.

Sản phẩm không kê đơn

Có nhiều sản phẩm da liễu dùng ngoài không kê đơn được bán trên thị trường cho chăm sóc bàn chân đái tháo đường thường quy, và thành phần của chúng bao gồm chất làm sạch, kem và kem dưỡng (Bảng 2).

Trước khi giới thiệu bất kỳ sản phẩm không kê đơn nào để chăm sóc bàn chân hàng ngày, Dược sĩ nên xác định xem bệnh nhân có gặp phải bất kỳ vấn đề nào cần được nhà cung cấp chăm sóc ban đầu kiểm tra để tránh các biến chứng về sau. Khi tư vấn cho bệnh nhân về sản phẩm chăm sóc bàn chân đái tháo đường, Dược sĩ cũng có thể nhân cơ hội nhấn mạnh tầm quan trọng của việc tuân thủ điều trị và duy trì kiểm soát đường huyết chặt chẽ, tính chất quan trọng của chăm sóc bàn chân hàng ngày và kiểm tra da, và duy trì thăm khám thường xuyên với các nhà cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe ban đầu. Họ cũng có thể cung cấp cho bệnh nhân thông tin về các phác đồ chăm sóc bàn chân đái tháo đường thường quy được đề xuất và  nguồn tài liệu giáo dục bệnh nhân (Bảng 3 và 4).