Betamethasone điều trị dọa sinh non

CHỈ ĐỊNH OFF-LABEL CỦA BETAMETHASONE TRONG DỌA SINH NON

Nguồn: Clinical Drug Information. Link: https://drive.google.com/file/d/0B_4penUNSSvpOGZ2UFRheE4xVlU/view

 Người dịch : SVD5. Trần Thị Lan Hương, ĐH Dược HN

Hiệu đính: DS. Nguyễn Thị Thảo, khoa Dược – BV Nhi Thanh Hóa

Thang đánh giá mức độ tin cậy của bằng chứng:

A:   Kết quả thu được là từ những thử nghiệm lâm sàng ngẫu nhiên được thực hiện tốt hoặc từ các thiết kế nghiên cứu khác có độ độ tin cậy rất cao.

B:  Kết quả thu được là từ những thử nghiệm lâm sàng ngẫu nhiên   có những giới hạn quan trọng hoặc   từ các thiết kế nghiên cứu khác có độ tin cậy cao.

C:  Kết quả thu được là từ các nghiên cứu quan sát, kinh nghiệm lâm sàng không có hê thống hoặc từ những thử nghiệm lâm sàng ngẫu nhiên   còn tiềm ẩn nhiều sai sót.

G:   Việc sử dụng được xác nhận dựa trên một bằng chứng hoặc một  hướng dẫn điều trị dựa trên sự đồng thuận.

 Tóm tắt:

Các cân nhắc điều trị

Hướng dẫn điều trị của Hội sản phụ khoa Hoa Kỳ (ACOG) khuyến cáo sử dụng betamethasone hay dexamethasone trong điều trị sinh non. Dựa trên những bằng chứng hiện có sử dụng corticosteroid trong trường hợp vỡ ối sớm (PROM) ở tuần thứ 32-33 của thai kỳ là chưa rõ ràng nhưng sử dụng thuốc có thể có lợi đặc biệt khi phổi của thai nhi chưa phát triển hoàn thiện

Lý do

–  Sinh non được định nghĩa là tình trạng co bóp tử cung thường xuyên xảy ra trước tuần thứ 37 của thai kì  và có những  thay đổi ở cổ tử cung. Nguyên nhân của  sinh non vẫn chưa được làm rõ. Sinh non là nguyên nhân phổ biến khiến phải nhập viện trước sinh và là nguyên nhân hàng đầu gây tử vong trẻ sơ sinh ở Mỹ. Hội chứng suy hô hấp (chủ yếu gặp ở trẻ sinh non) là nguyên nhân căn bản gây ra tình trạng khuyết tật hoặc tử vong sớm.

– Các biện pháp làm giảm co thắt tử cung trong trường hợp sinh non có thể giúp kéo dài thời gian chuyển dạ tới 48 giờ, chỉ định corticosteroid trước sinh giúp thúc đẩy quá trình phát triển phổi của thai nhi. Betamethasone và dexamethaxone, thúc đẩy quá trình phát triển cơ quan của thai nhi, điều này đươc biết đến rộng rãi trong các nghiên cứu về điều trị cho thai nhi  nên thường được lựa chọn ưu tiên trong điều trị  sinh non.

– Betamethasone được FDA chấp nhận trong điều trị các trường hợp dị ứng, bệnh da liễu, rối loạn nội tiết, bệnh đường tiêu hóa, rối loạn huyết học, bệnh ung thư, rối loạn thần kinh trung ương, bệnh về mắt, bệnh về thận, bệnh đường hô hấp, thấp khớp.

Đối tượng bệnh nhân :

Phụ nữ mang thai trong khoảng tuần thứ 24-35 của thai kì có nguy cơ  sinh non trong vòng 7 ngày.

Liều dùng được nghiên cứu

Betamethasone tiêm bắp liều 12mg mỗi 24h, dùng 2 liều trong đợt điều trị.

Bàn luận

Việc sử dụng betamethasone hay dexamethasone trong điều trị   sinh non được khuyến cáo  bởi hiệp hội sản phụ khoa Mỹ và đã được nghiên cứu trong các thử nghiệm lâm sàng với khoảng trên 500 bệnh nhân. Kết quả thu được là   betamethasone có lợi trong  sinh  non  , đặc biết giúp làm giảm tình trạng bệnh lý của thai nhi.

Hướng dẫn điều trị:

– Hiệp hội sản phụ khoa Mỹ:

Hướng dẫn điều trị của hiệp hội sản phụ khoa Mỹ khuyến cáo sử dụng betamethasone và dexamethason trong điều trị các trường hợp sinh non.    Do những  dữ liệu hiện có còn hạn chế và không ổn định, nên không đủ bằng chứng để khuyến cáo sử dụng một steroid nào là tốt hơn so với những  steroid  khác. Một  đợt điều trị corticosteroid trước sinh duy nhất nên được chỉ định trong trường hợp  bị vỡ màng ối ở  thai phụ chưa đến 32 tuần để giảm nguy cơ mắc hội chứng suy hô hấp, tử vong chu sinh hoặc những bệnh lý khác.

Do không có dữ liệu cho thấy tính hiệu quả của corticosteroid vượt trội hơn  các biện pháp khác nên việc sử dụng nhóm corticosteroid không được khuyến cáo. Một  đợt điều trị duy nhất corticosteroid  trước sinh  có thể được cân nhắc nếu  bệnh nhân đã được điều trị ít nhất 2 tuần trước đó, khi tuổi thai  ít hơn 32   tuần 6 ngày, và mẹ được chẩn đoán bởi các bác sĩ là sẽ sinh trong tuần kế tiếp. Tuy nhiên  thường xuyên sử dụng lại thuốc theo định kỳ hoặc sử dụng nhiều hơn 2 liều trong một đợt điều trị không được khuyến cáo.

Thử nghiệm lâm sàng

Một thử nghiệm lâm sàng  mù đôi giữa nhóm sử dụng thuốc và nhóm sử dụng giả dược (tham khảo hướng dẫn điều trị của hiệp hội sản phụ khoa Mỹ) gồm 437 bệnh nhân không  bị  vỡ ối sớm  đã được sử dụng đầy đủ một đợt điều trị  corticosteroid trước sinh trước tuần thứ 30 của thai kỳ và ít nhất 14 ngày trước ngày lựa chọn bệnh nhân. Tất cả bệnh nhân được đánh giá nguy cơ tái  phát sinh non trước tuần thứ 33 của thai kì. Bệnh nhân được lựa chọn ngẫu nhiên cho đợt điều trị duy nhất betamethasone (cỡ mẫu 223),  với liều hai 12mg tiêm bắp mỗi 24 giờ hoặc giả dược (cỡ mẫu 214). Kết quả cho thấy sự giảm đáng kể về biến chứng sơ sinh, hội chứng suy hô hấp, hỗ trợ thở máy và sử dụng surfactant mà không tăng nguy cơ dọa sảy thai trong thời gian ngắn.

Một thử nghiệm  ngẫu nhiên, mù đôi  không có trong hướng dẫn điều trị của hiệp hội sản phụ khoa Mỹ là so sánh hiệu quả điều trị giữa betamethasone và dexamethasone  trong giảm tỉ lệ tử vong và bệnh  tật trong giai đoạn chu sinh của trẻ sinh non. Thử nghiệm gồm 229 phụ  nữ có  hoặc không có vỡ  ối sớm  mà có nguy cơ sinh non.  Bệnh nhân được  chỉ định ngẫu nhiên sử dụng betamethasone 12mg tiêm bắp vào thời điểm 0 và 24h (cỡ mẫu là 150) và giả dược ở thời điểm 12h và 36h, hoặc dexamethaxone 6mg tiêm bắp ở thời điểm 0h, 12h, 24h, 36h. Các nhà nghiên cứu không tìm thấy sự khác nhau đáng kể về hiệu quả giữa betamethasone và dexamethasone trong giảm tỉ lệ tử vong và bệnh  tật trong giai đoạn chu sinh của trẻ sinh non, bao gồm tỉ lệ  xuất hiện hội chứng suy hô hấp ở trẻ sinh thiếu tháng. Tuy nhiên, có sự giảm đáng kể trong tỉ lệ mắc xuất huyết não thất ở nhóm  sử dụng dexamethasone so với nhóm  sử dụng betamethasone.

Cân nhắc lợi ích và nguy cơ

 Dữ liệu về lợi ích và nguy cơ bị hạn chế trong hồ sơ an toàn thuốc.  Tham khảo  tờ thông tin sản phẩm để có đầy đủ thông tin kê đơn (xem mục cảnh báo/thận trọng, phản ứng phụ, tương tác thuốc).  Mặc dù sự khác biệt không đáng kể nhưng nguy cơ tương đối về xuất hiện chứng bại não trên trẻ đã từng sử dụng với nhiều đợt điều trị corticosteroid trước sinh vẫn  là mối quan  tâm nên cần thêm các nghiên cứu sâu hơn để làm rõ. Những ảnh hưởng trên mẹ khi sử dụng nhiều đợt corticosteroid bao gồm tăng nguy cơ nhiễm trùng và  ức chế trục dưới đồi-tuyến yên-tuyến thượng thận.