Tháng chín 27, 2016

Danh sách của ISMP về những sai sót trong viết tắt, kí hiệu và chỉ định liều

Những từ viết tắt, kí hiệu và chỉ định liều được thấy trong bảng này đã được báo cáo lên ISMP thông qua chương trình quốc gia về báo cáo sai sót thuốc của ISMP ( ISMP MERP) do thường xuyên bị hiểu sai và bao gồm cả sai sót về thuốc gây hại. Chúng sẽ không bao giờ được sử dụng khi được ghi nhận vào thông tin thuốc. Điều này bao gồm thông tin liên lạc nội bộ, kê đơn qua điện thoại hoặc bằng miệng, nhãn được tạo ra bởi máy tính, nhãn cho thùng chứa thuốc, hồ sơ quản lý thuốc, cũng như màn hình nhập của dược sĩ và bác sĩ.

Viết tắt	Ý nghĩa	Hiểu sai thành	Sửa lại
µg	microgram	“mg”	Sử dụng mcg
AD,AS,AU	Tai phải, tai trái, mỗi tai	OD,OS,OU ( mắt phải, mắt trái, mỗi mắt)	Sử dụng ‘trai phải ‘ ‘tai trái’ ‘mỗi tai’
OD,OS,OU	Mắt phải, mắt trái, mỗi mắt	AD,AS,AU ( tai phải, tai trái, mỗi tai)	Sử dụng ‘ mắt phải’ mắt trái’ mỗi mắt’
BT	Lúc đi ngủ	BID ( 2 lần/ngày)	Sử dụng ‘lúc đi ngủ’
cc	Centimet khối	u ( đơn vị)	Sử dụng mL
D/C	Ra viện hoặc Dừng thuốc	Dừng thuốc sớm nếu D/C (với ý nghĩa ra viện) bị hiểu nhầm thành “ ngừng thuốc’ khi theo dõi 1 list thuốc xuất viện	Sử dụng ‘ra viện’ hoặc ‘ngừng thuốc’
IJ	Tiêm	IV (tiêm tĩnh mạch) hoặc tiêm tĩnh mạch cảnh	Sử dụng ‘tiêm’
IN	Tiêm trong mũi	IM hoặc IV	Sử dụng ‘tiêm trong mũi’ hoặc ‘NAS’
HS	Mạnh bằng một nửa	Nhầm thành ‘hs’	Sử dụng ‘mạnh bằng một nữa’
hs	Vào thời điểm ngủ	Nhầm thành ‘HS’	Sử dụng ‘ giờ đi ngủ’
IU**	Đơn vị quốc tế	IV (tiêm tĩnh mạch) hoặc 10	Sử dụng ‘đơn vị’
o.d. hoặc OD	Một lần một ngày	Nhầm thành ‘mắt phải’ ( OD- oculus dexter), dẫn đến thuốc dạng lỏng dùng đường uống bị nhầm sang dạng nhỏ mắt	Sử dụng ‘ hàng ngày’
OJ	Nước cam	Nhầm thành OD hoặc OS (mắt phải hoặc mắt trái), thuốc đáng ra phải pha loãng trong nước cam bị nhầm sang dùng cho mắt	Sử dụng ‘nước cam’
Per os	Đường uống	‘os’ có thể bị hiểu nhầm thành mắt trái (OS-oculus sinister)	Sử dụng ‘PO’, ‘bằng miệng’ ‘đường uống’
q.d. hoặc QD**	Hàng ngày	Hiểu nhầm thành q.i.d., đặc biệt là khi mà dấu chấm sau chữ ‘q’ hoặc đuôi của chữ ‘q’ bị hiểu nhầm thành ‘i’	Sử dụng ‘ hàng ngày’
qhs	Ban đêm vào giờ ngủ	Nhầm thành ‘qhr’ hoặc mỗi giờ	Sử dụng ‘ban đêm’
qn	Ban đếm hoặc lúc đi ngủ	Hiểu nhầm thành ‘qh’ (mỗi giờ)	Sử dụng ‘ban đêm’ hoặc ‘lúc đi ngủ’
q.o.d hoặc QOD**	Mỗi ngày còn lại	Hiều nhầm thành ‘q.d.’ (hàng ngày) hoặc ‘q.i.d.’ (4 lần/ ngày) nếu chữ ‘o’ bị viết ẩu	Sử dụng ‘ mỗi ngày còn lại’
q1d	Hàng ngày	Hiểu nhầm thành q.i.d (4 lần/ngày)	Sử dụng ‘hàng ngày’
q6PM	Cứ mỗi 6 giờ tối	Hiểu nhầm thành cứ mỗi 6 giờ	Sử dụng ‘ hàng ngày vào 6 giờ tối’
SC. SQ, sub q	Tiêm dưới da	SC nhầm thành SL (dưới lưỡi); SQ nhầm thành ‘ mỗi 5 giờ’; chữ ‘q’ trong ‘sub q’ nhầm thành ‘ mỗi’ ( ví dụ một liều heparin được kê ‘tiêm dưới da q 2 giờ trước phẫu thuật’ hiểu nhầm thành cứ mỗi 2 giờ trước phẫu thuật)	Sử dụng ‘tiêm dưới da’
ss	Thang đối chiếu (insulin) hoặc ½ (nhà bào chế)	Hiểu nhầm thành ‘55’	Đọc ‘ thang đối chiếu’, sử dụng ‘ ½ ‘ hoặc ‘một nửa’
SSRI	Thang đối chiếu insulin regular	Thuốc ức chế tái thu hồi chọn lọc serotonin	Đọc ‘thang đối chiếu (insulin)’
SSI	Thang đối chiếu insulin	Dung dịch Iod đậm đặc (Lugol’s)	Đọc ‘thang đối chiếu (insulin)’
i/d	Một lần/ngày	‘tid’	Sử dụng ‘1 lần/ngày’
TIW hoặc tiw	3 lần/tuần	‘3 lần/ngày’ hoặc ‘2 lần/ngày’	Sử dụng ‘ 3 lần/tuần’
U hoặc u**	Đơn vị	Nhầm thành số 0 hoặc 4, gây quá liều gấp 10 lần hoặc nhiều hơn (ví dụ 4U nhìn thành 40 hoặc 4u nhìn thành 44); nhầm thành ‘cc’ làm liều thuốc kê dưới dạng thể tích chứ không phải đơn vị (ví dụ 4u nhìn thành 4cc)	Sử dụng ‘đơn vị’
UD	Như hướng dẫn (‘ut dictum’)	Nhầm thành liều đơn vị (unit dose) ( ví dụ diltiazem 125 mg IV truyền ‘UD’ bị hiểu nhầm thành truyền toàn bộ như một liều đơn vị	Sử dụng ‘ như chỉ dẫn’
Chỉ định liều và thông tin khác	Ý nghĩa	Hiểu sai thành	Sửa thành
Số 0 đằng sau dấu thập phân (ví dụ 1.0 mg)**	1 mg	Nhầm thành 10 mg nếu không thấy rõ dấu thập phân	Không sử dụng số 0 đằng sau dấu thập phân để biểu diễn trong toàn bộ các số
Dấu thập phân đứng trước (ví dụ, .5 mg)**	0.5 mg	Hiểu nhầm thành 5 mg nếu không thấy rõ dấu thập phân	Sử dụng số 0 đứng trước dấu thập phân khi liểu nhỏ hơn 1 đơn vị
Viết tắt như mL. hoặc mg. với 1 dấu chấm đứng sau chữ viết tắt	mg mL	Dấu chấm là không cần thiết và có thể bị nhầm thành số 1 nếu viết không rõ	Sử dụng mg, mL mà không có dấu chấm
Tên thuốc và liều ghi liên nhau ( đặc biệt là vấn đề đối với tên thuốc kết thúc bằng chữ ‘l’ chẳng han Inderal40 mg, Tegretol300 mg	Inderal 40 mg Tegretol 300 mg	Nhầm thành Indera 140 mg Tegreto 1300 mg	Cần có khảng cách hợp lý giữa tên thuốc, liều, và đơn vị đo lường
Liều viết bằng số và đơn vị đo lường viết liền nhau (ví dụ 10mg, 100mL)	10 mg 100 mL	Chứ ‘m’ thỉnh thoảng bị nhìn nhầm thành 0 hoặc 00, nguy cơ liều tăng gấp 10 đến 100 lần	Cần có khảng trống hợp lý giữa liều và đơn vị đo lường
Liều lớn mà không có dấu phẩy được đánh hợp lý ( ví dụ 100000 đơn vị, 1000000 đơn vị)	100,000 đơn vị 1,000,000 đơn vị	100000 có thể bị nhầm thành 10,000 hoặc 1,000,000; 1000000 có thể nhầm thành 100,000	Sử dụng dấu phẩy cho liều lớn hơn bằng 1,000 hoặc sử dụng từ chẳng hạn 100 nghìn hoặc 1 triệu để cải thiện khả năng đọc hơn.
Viết tắt tên thuốc	Ý nghĩa	Hiểu nhầm thành	Sửa thành
Để tránh nhầm lẫn, không viết tắt tên thuốc khi ghi thông tin thuốc. Ví dụ về tên thuốc viết tắt được đề cập trong sai sót về thuốc bao gồm:
APAP	acetaminophen	Không nhận ra là acetaminophen	Sử dụng tên đầy đủ
ARA A	vidarabine	Nhầm thành cytarabine ( ARA C)	Sử dụng tên đầy đủ
AZT	Zidovudine (Retrovir)	Nhầm thành azathioprine hoặc aztreonam	Sử dụng tên đầy đủ
CPZ	Compazine (prochlorperazine)	Nhầm thành clopromazine	Sử dụng tên đầy đủ
DPT	Demerol-Phenergan-Thorazine	Nhầm thành vaccine Diphtheria-pertussis-tetanus ( bạch hầu – ho gà – uốn ván)	Sử dụng tên đầy đủ
DTD	Dung dịch opioid hòa tan trong cồn hoặc cồn thuốc opioid đã được khử mùi ( Thuốc phiện)	Nhầm thành cồn thuốc opioid	Sử dụng tên đầy đủ
HCl	Acid hydrochloric hoặc hydrocloric	Nhầm thành KCl ( do H bị đọc nhầm thành K)	Sử dụng tên đầy đủ trừ được biểu diễn dưới dạng muối của một thuốc
HCT	hydrocortison	Nhầm thành hydroclorothiazid	Sử dụng tên đầy đủ
HCTZ	hydroclorothiazid	Nhầm thành hydrocortisone ( nhầm thành HCT250 mg)	Sử dụng tên đầy đủ
MgSO₄**	Magie sulfat	Nhầm thành Morphin sulfat	Sử dụng tên đầy đủ
MS, MSO₄**	Morphin sulfat	Nhầm thành Magie sulfat	Sử dụng tên đầy đủ
MTX	Methotrexat	Nhầm thành Mitoxantrone	Sử dụng tên đầy đủ
NoAC	Thuốc chống đông đường uống mới	Không chống đông	Sử dụng tên đầy đủ
PCA	procainamide	Nhầm thành Bệnh nhân được kiểm soát đau	Sử dụng tên đầy đủ
PTU	propylthiouracil	Nhầm thành mercaptopurine	Sử dụng tên đầy đủ
T3	Tyneol với codein No.3	Nhầm thành liothyronine	Sử dụng tên đầy đủ
TAC	Triamcinolone	Nhầm thành tetracaine, adrenalone, cocaine	Sử dụng tên đầy đủ
TNK	TNKase	Nhầm thành ‘TPA’	Sử dụng tên đầy đủ
TPA hoặc tPA	Hoạt hóa plasminogen mô, Activase (alteplase)	Nhầm thành TNKase (tenecteplase), hoặc ít gặp hơn là yếu tố hoạt hóa plasminogen mô nữa, Retavase (retaplase)	Sử dụng tên đầy đủ
ZnSO₄	Kẽm sulfat	Nhầm thành Morphin sulfat	Sử dụng tên đầy đủ
Tên thuốc lấy từ tên hoạt chất gốc	Ý nghĩa	Hiểu sai thành	Sửa thành
‘Nitro’ drip (nhỏ giọt)	Nitroglycerin truyền	Nhầm thành Natri nitroprusside truyền	Sử dụng tên đầy đủ
‘Norflox’	Norfloxacin	Nhầm thành Norflex	Sử dụng tên đầy đủ
‘IV Vanc’	Vancomycin tiêm tĩnh mạch	Nhầm thành Invanz	Sử dụng tên đầy đủ
Kí hiệu
Ʒ	Đơn vị	Nhầm thành ‘3’	Sử dụng hệ mét
ɱ	Tối thiểu	Nhầm thành ‘mL’	Sử dung hế mét
x3d	Cho 3 ngày	Nhầm thành ‘ 3 liều’	Sử dụng ‘ cho 3 ngày’
> và <	Lớn hơn và nhỏ hơn	Hiểu nhầm thành nghĩa ngược lại, lỗi do sử dụng sai kí hiệu, ‘<10’ nhầm thành “40”	Sử dụng ‘ nhiều hơn’ và ‘ít hơn’
/ (dấu gạch chéo)	Chia thành 2 liều hoặc chỉ ‘mỗi’	Nhầm thành số 1 (ví dụ ’25 đơn vị/10 đơn vị’ đọc nhầm thành ’25 đơn vị và 110 đơn vị’)	Sử dụng ‘per’ hơn là sử dụng dấu gạch chéo để chia liều
@	At	Nhầm thành ‘2’	Sử dụng ‘at’
&	Và	Nhầm thành ‘2’	Sử dụng ‘và’
+	Thêm hoặc và	Nhầm thành ‘4’	Sử dụng ‘và’
^ₒ	Giờ	Nhầm thành ‘0’ (ví dụ q2ᵒ nhìn nhầm thành q 20)	Sử dụng ‘hr’, ‘h’ hoặc ‘hour’ (giờ)
^{ɸ hoặc ᴓ}	0, kí hiệu rỗng	Nhầm thành số 4, 6, 8, và 9	Sử dụng 0 hoặc zero, hoặc mô tả ý định sử dụng từ đó

** Những từ viết tắt được đề cập trong The Joint Commission’s “danh sách tối thiểu” của những từ viết tắt, kí hiệu nguy hiểm, những từ này được đề tập trong danh sách “ Không được dùng” một tổ chức, có hiệu lực từ 1 tháng 1 năm 2014. Truy cập www.jointcommission.comđể biết thêm thông tin chi tiết về yêu cầu của Joint Commission.

Người dịch: Nguyễn Mai Hương, Sinh viên năm 4 Đại học Dược Hà Nội

Link bài báo : https://www.ismp.org/tools/errorproneabbreviations.pdf