Nhầm lẫn về lợi ích của Statin? Hiệp hội Tim mạch Mỹ (AHA) tuyên bố câu trả lời.

Người dịch: Lưu Thụy Lệ Mai – SV Dược – Trường Đại học Y khoa Phạm Ngọc Thạch

Người hiệu đính: Ths.Nguyễn Thị Thu Hương- Khoa Dược –Viện Bỏng Lê Hữu Trác

Nguồn: Confused about statin benefits? New AHA statement has answers (Loren Bonner). Link

Statins là liệu pháp hiệu quả, chi phí thấp để giảm nguy cơ tim mạch, tuy nhiên nó vẫn là một trong các loại thuốc gây tranh cãi nhất hiện nay. Một tuyên bố khoa học mới từ Hiệp hội Tim mạch Mỹ (AHA) nhằm làm sáng tỏ một số nguy cơ của statin bằng cách cung cấp với các bên  lâm sàng một số phân tích dựa trên bằng chứng về các tác dụng phụ và các mối quan ngại liên quan đến liệu pháp statin.

“Đối với đa số bệnh nhân, statin rất an toàn và cần được khuyến cáo chỉ định với những bệnh nhân có nguy cơ cao để người bệnh được hưởng lợi cao nhất, đặc biệt là với những bệnh nhân có bệnh tim mạch, tiểu đường và bệnh nhân dự phòng ban đầu với nhiều yếu tố nguy cơ” ông Dave Dixon, PharmD, CLS, FNLA, FACC, phó giáo sư và phó chủ tịch dịch vụlâm sàng tại trường đại học Virginia Commonwealth University School of Pharmacy ở Richmond, cho biết.

Bản báo cáo hơn 70 trang được công bố trên chuyên trang   xơ cứng động mạch, huyết khối tĩnh mạch, sinh học mạch máu vào tháng 12 năm 2018 dựa trên 30 năm nghiên cứu lâm sàng cho thấy các statin ít có tác dụng phụ nghiêm trọng. Chẳng hạn, các nhà nghiên cứu kết luận rằng:

• Bệnh cơ bao gồm tiêu cơ vân xảy ra ở dưới 0,1% bệnh nhân điều trị với statin.
• Các Triệu chứng không nghiêm trọng về cơ thường được báo cáo trong thời gian điều trị statin và gây trở ngại trong việc tuân thủ điều trị, nhưng nhìn chung, ít hơn 1% bệnh nhân điều trị statin bị các triệu chứng cơ có nguồn gốc dược lý.
• Nhiễm độc gan nặng rất hiếm khi xảy ra, báo cáo trong khoảng 0,001% bệnh nhân.
• Statins làm tăng nhẹ nguy cơ mắc bệnh đái tháo đường trong các thử nghiệm lâm sàng thời gian lên đến 5 năm.

Đau cơ bắp và các statin

Kathleen Lusk, PharmD, BCPS đã gặp không ít bệnh nhân dừng sử dụng statin vì cơn đau cơ mà có thể do các nguyên nhân khác như bị thương hay tập luyện thể thao.

“Thông thường, bệnh nhân ngừng dùng statin trước khi trao đổi với nhân viên y tế” ông Lusk, đang làm việc tại một phòng khám tim mạch liên kết với Trung tâm khoa học y tế đại học Texas ở San Antonio cho  biết. “Mặt khác, một số bệnh nhân do dự về thời điểm bắt đầu hoặc bắt đầu sử dụng lại statin.”

Đau cơ là tác dụng phụ phổ biến nhất liên quan đến sử dụng statin và khi tìm kiếm trên internet sẽ cho ra một loạt các bài viết liên quan.

Tuyên bố của AHA cung cấp một cuộc thảo luận chuyên sâu về cơn đau cơ và các biện pháp kiểm soát đau cơ hợp lý ở bệnh nhân dùng statin.

“Tôi đánh giá cao các cuộc thảo luận về việc sử dụng CK (creatine kinase) để loại trừ các vấn đề về cơ nghiêm trọng như tiêu cơ vân cũng như một biện pháp để trấn an bệnh nhân rằng tổn thương cơ không xảy ra” Lusk, phó giáo sư tại đại học University of the Incarnate Word Feik School of Pharmacy ở San Antonio cho biết.

Mối quan tâm mới xung quanh việc sử dụng statin bao gồm làm thế nào nó có thể liên quan với bệnh tiểu đường, ung thư và thậm chí một số rối loạn thần kinh.

“Những tuyên bố khoa học thảo luận về tầm quan trọng của việc cân nhắc giữa lợi  ích với nguy cơ, đặc biệt là nguy cơ mắc bệnh đái tháo đường” Lusk cho biết.

Tóm lại

Dược sĩ nên cảm thấy thoải mái khi thảo luận với bệnh nhân về những lợi ích và  nguy cơ của statin. Lusk cho biết dược sĩ có thể thảo luận về những tác dụng phụ của thuốc và những gì bệnh nhân nên làm nếu họ thấy đau cơ.

“Họ có thể xem xét về các đặc tính statin như  statin nào có nhiều khả năng gây ra đau cơ và làm thế nào để kiểm soát hợp lý cơn đau  nếu nó xảy ra”, bà nói. “Không nhất thiết phải tránh các statin. Đúng hơn, có thể chỉ định một liều thấp hơn hoặc một statin khác .”

Dược sĩ trao đổi với bệnh nhân đang sử dụng statin có thể tập trung vào các câu hỏi kiểm tra tổng quát hơn để tránh dẫn đến bệnh nhân nghĩ rằng đau cơ có thể xảy ra, Lusk cho biết.

Ví dụ, thay vì hỏi bệnh nhân “Bạn có bị đau cơ không?” thì hãy hỏi “Bạn có nhận thấy bất kỳ thay đổi nào kể từ khi bắt đầu dùng thuốc này không?”