Phân tích đơn thuốc trị Gout cấp

Đơn thuốc 1 kê tại Pháp

BN nam 52 tuổi, bị đau cơn gout cấp.

Colchicine:

1 viên sáng, 1v trưa, 1 v tối ngày đầu tiên

1 viên sáng, 1 viên tối ngày thứ 2 và ngày thứ 3

1 viên sáng trong 10 ngày sau đó

Ixprim (paracetamol + tramadol): 2 viên/lần, cách nhau 4h. Tối đa 8 viên/ngày khi đau.

Phân tích đơn

Bệnh gút là bệnh viêm khớp do vi tinh thể, đặc trưng bởi những đợt viêm khớp cấp tái phát, có lắng đọng tinh thể muối urat natri trong các mô, gây ra do tăng acid uric trong máu. 

Gặp 95% ở nam giới, độ tuổi thường gặp là 30-60 tuổi.

Điều trị bao gồm:

–       Điều trị triệu chứng: colchichine và/hoặc NSAID và giảm đau

–       Điều trị nền để hạ acid uric máu: allopurinol.

Cơn gout cấp có thể khởi phát do chế độ ăn, nhịn đói lâu ngày, mệt mỏi, stress hoặc chấn thương.

Colchichine: chống viêm, giảm đau trong cơn gút cấp hoặc đợt cấp của gút mạn.

Hiệu quả giảm đau chỉ có sau 10-24h vì vậy thường phải kết hợp với thuốc giảm đau trong ngày đầu tiên.

Liều: 1mg x 3 lần trong ngày đầu tiên, 1 mg x 2 lần trong ngày thứ 2, 3 và 1mg từ ngày thứ 4 trở đi. Max 4g/ngày. Không nên sử dụng liều cao vì có tác dụng không mong muốn (tiêu chảy). Thông thường sau 24-48 giờ sử dụng, triệu chứng tại khớp sẽ giảm nhanh. Cần chú ý giảm liều ở bệnh nhân có bệnh thận mạn, lớn tuổi (trên 70 tuổi)…

Uống giữa bữa ăn hoặc ngay sau ăn để giảm dấu hiệu không dung nạp trên đường tiêu hóa.

Khi quên uống thuốc, bỏ liều đó và đợi đến liều tiếp theo. Không uống liều gấp đôi.

Xuất hiện tiêu chảy thường gặp khi dùng colchicine, điều này không cần phải dừng thuốc mà có thể dùng kèm thuốc trị tiêu chảy. Sau 48 h thường có tiêu chảy, cần kết hợp một số thuốc như loperamid 2 mg: ngày 02 viên, chia 2 lần nhằm kiểm soát triệu chứng này.

Ixprim (paracetamol + tramadol)

–       Thuốc giảm đau bậc 2: dùng để giảm đau cấp, thường dùng trong ngày đầu tiên khi mà colchicine chưa kịp phát huy tác dụng.

–       Dùng 1-2v/lần, dùng cách nhau 4-6h, tối đa 8v/ngày, uống với cốc nước đầy, nên dùng trong bữa ăn hay ngay sau ăn.

Lời khuyên về vệ sinh – sinh hoạt – ăn uống

– Ăn giảm calo, giảm lipid, giảm dùng rượu. Tránh các chất có nhiều purin như tạng động vật, thịt, cá, tôm, cua…, giàu acid oxalic như bắp su, nấm. Có thể ăn trứng, hoa quả. Ăn thịt không quá 150g/24 giờ. Ưu tiên ăn gà, cá.

– Không uống rượu, cần giảm cân, tập luyện thể dục thường xuyên…

– Uống nhiều nước, khoảng 2-4lít/24 giờ, đặc biệt là các loại nước khoáng có kiềm hoặc nước kiềm 14‰. Điều này sẽ làm tăng lượng nước tiểu trong 24 giờ, giúp hạn chế tối đa sự lắng đọng urat trong đường tiết niệu.

– Tránh các thuốc làm tăng acid uric máu, tránh các yếu tố làm khởi phát cơn gút cấp như stress, chấn thương…

–       Khi trong cơn cấp, nằm nghỉ ngơi trên giường.

Có thể đề xuất:

–       Chườm lạnh hay đá: để giảm đau.

–       Dược liệu: một số cây cỏ có thể giúp giảm viêm và lợi tiểu có thể giúp giảm bệnh.

–       Phối hợp với một thuốc nhóm chống viêm không steroid nếu không có chống chỉ định của thuốc này) để đạt hiệu quả cắt cơn gút.

Đơn 2 kê tại Việt Nam:

BN 81 tuổi, nữ: cơn gút cấp

1.     Darinol 300mg (allopurinol), 1 viên sáng, 30v

2.     Colchicine 1mg, 1 viên sáng, 12 viên

3.     Prosake-F 20mg (tenoxicam), 1 viên sáng, 1 viên tối, 20v

Phân tích

1.     Colchicine: Liều khuyến cáo: 1-2mg/Ngày 1 (max 3mg), 2mg/ngày 2, 3, sau đó 1mg/ngày thứ 4 trở đi. NCT >75 tuổi: max 2 mg, chia 2 lần, ngày.

Nhận xét: vì đây là đơn ngoại trú, và bác sĩ đã đơn giản hóa bằng cách dùng 1 viên cho tất cả các ngày. Nhưng tốt nhất nên kê như khuyến cáo: liều cao ở 3 ngày đầu, liều thấp ở các ngày sau đó. Cụ thể: Nên có thể kê 1 viên sáng, 1 viên tối ba ngày đầu tiên, sau đó uống 1 viên sáng trong 6 ngày còn lại.

2.     Tenoxicam: Liều khuyến cáo đợt cấp gout: 40mg/ngày trong 2 ngày, sau đó 20mg một lần/ngày trong 5 ngày.

Nhận xét: Liều ở trên có thể chấp nhận được để đơn giản hóa.

3.     Allopurinol: 100-300/ng, uống trong bữa ăn. Nên bắt đầu liều 100mg, rồi sau đó tăng liều từ từ sau mỗi tuần để đạt nồng độ acid uric máu < 420 mcmol/l (7mg/l) để tránh DRESS.

Nhận xét:

– Liều: nên tăng liều như khuyến cáo.

-Thời điểm bắt đầu dùng thuốc: Không nên chỉ định trong trong cơn gút cấp mà nên chỉ định khi tình trạng viêm khớp đã thuyên giảm, sau 1-2 tuần sử dụng colchicin. Đề xuất: chỉ uống allopurinol sau khi dừng colchicine, tức từ ngày thứ 10.

-Cần lưu ý tác dụng phụ của allopurinol như sốt, nôn, buồn nôn, đau đầu, ban đỏ ở da, dị ứng… cần theo dõi sát trong những ngày đầu dùng thuốc, thậm chí sau 1-2 tuần dùng thuốc này.

Nguồn: Le conseil associé. Tome 1: à une ordonnance. Fabiole Moreddu.

ThS. BS. Bùi Hải Bình. Chẩn đoán và điều trị bệnh gút (Gout). Link: http://bacsinoitru.vn/f27/chan-doan-va-dieu-tri-benh-gut-gout-16425.html, liê