Sai sót trong kê đơn với liều tăng gấp 10 lần

Dịch: SVD4. Huỳnh Thị Thảo Uyên – Trường ĐH Y Dược Huế

Hiệu đính:DS. Võ Thị Hà

Nguồn: Tenfold medication dose prescribing errors. 2002 Dec;36(12):1833-9. Pubmed

TỔNG QUAN:

Sai sót trong kê đơn với liều tăng gấp 10 lần vẫn tiếp tục diễn ra dù đây là một nguy cơ rất dễ nhận diện, đặc biệt là ở bệnh nhân nhi. Có rất ít những đánh giá một cách toàn diện về cả đặc tính và nguyên nhân dẫn đến sai sót tăng liều gấp 10 lần khi kê đơn được thực hiện.

MỤC TIÊU:

Xác định và định lượng các đặc tính của sự nhầm lẫn với liều tăng gấp 10 lần khi kê đơn.

THIẾT KẾ:

Đánh giá trên 200 đơn thuốc liên tiếp có phát hiện nhầm lẫn liều tăng gấp 10 lần ở một bệnh viện 631 giường trực thuộc một trường đại học.

CÁC YẾU TỐ CHÍNH CẦN ĐÁNH GIÁ:

Loại, tần suất, đặc tính, nguyên nhân, các yếu tố nguy cơ và khả năng dẫn đến tác dụng phụ trong sai sót kê liều tăng gấp 10 lần

KẾT QUẢ:

200 ca có sai sót trong kê đơn với liều tăng gấp 10 lần đã được phát hiện trong khoảng 18 tháng. Có 61% các trường hợp quá mức liều quy định và 39% trường hợp có liều thấp hơn quy định. Có 90 trường hợp sai sót (45%) được đánh giá là có tiềm năng nghiêm trọng hoặc nặng; 19,5% xảy ra ở các bệnh nhân nhi. Levothyroxine chiếm đến 19% trong tổng số các sai sót. Với các nhóm kháng sinh, các thuốc tim mạch và các thuốc ảnh hưởng đến hệ thần kinh trung ương, mỗi nhóm chiếm >= 15% tổng số sai sót. Các sai sót chủ yếu là do liều được ghi bởi nhiều số 0 (45%), sử dụng phương trình hoặc các phép tính toán để xác định liều (chiếm 27% trong tổng số, 92,3% là ở bệnh nhân nhi), liều dùng nhỏ hơn 1 đơn vị (25%), và do phải dùng các phép chuyển đổi liều (23%). Sai sót kê liều gấp 10 lần do nhầm lẫn vị trí dấu chấm thập phân xảy ra ở 87 trường hợp (43.5%), thêm dư 1 số 0 ở 63 trường hợp (31,5%) và bỏ sót một số 0 ở 50 trường hợp (25%). Các yếu tố được xác định là có thể dẫn đến sai sót kê liều gấp 10 lần bao gồm: thuốc có khoảng liều điều trị rộng (76,5%), thuốc kê đơn và có thể sử dụng đường tiêm (42%), khả năng kê liều < 5 lần hàm lượng dạng bào chế rắn đường uống (36%), và sự sẵn có của dạng lỏng đường uống (15%).

KẾT LUẬN:

Sai sót trong kê đơn với liều tăng gấp 10 lần là một hiện trạng phổ biến và có liên quan đến những yếu tố nguy cơ có thể nhận dạng được. Thực hiện các quy trình an toàn dựa trên các liệu trình được khuyến cáo phổ biến có thể làm giảm nguy cơ mắc các sai sót này ở bệnh nhân. Thông tin này cần được xem xét trong các quá trình phát triển chiến lược ngăn ngừa những kết quả lâm sàng bất lợi ở bệnh nhân do mắc phải các sai sót này.